مقدمه:
این گفتار بر حقیقت امامت، مرتبه‌ی سرمد، وجود دهری فرشتگان، تهذیب نفس و سیر عرفانی تمرکز دارد. همچنین به سیر محبوبی و محبی، جایگاه اهل‌بیت علیهم‌السلام در هدایت انسان‌ها، و مفهوم عصیان مجردات پرداخته می‌شود.
امامت آقا امیرالمومنین صلوات‌الله‌علیه و اهل‌بیت علیهم‌السلام، نه تنها جنبهٔ هدایت ظاهری، بلکه ایصال به مطلوب و نُشو و نمای باطنی نیز دارد.
زیرا امام در عالم کثرت، انسان‌ها را متوجه حقیقت توحید می‌کند.
خداوند دارای نحوه‌ی وجود سرمد است، یعنی خارج از هر زمان و مکان. در مقابل، فرشتگان موجودات دهری هستند و زمان و مکان بر آن‌ها احاطه ندارد. آن‌ها تمام هستی را یکپارچه و بر اساس غایت آن‌ها مشاهده می‌کنند.
سیر عرفانی دو نوع دارد:
- سیر محبی: سالک با ریاضت و تهذیب نفس، حجاب‌های ظلمانی و جسمانی را کنار می‌زند و به معرفت الهی می‌رسد.
- سیر محبوبی: فرد بدون عبور از این مراحل، به جذبه‌ی الهی وارد شده و به شهود توحید دست می‌یابد.
در مسیر معرفت، مرحوم ملاصدرا رضوان‌الله‌علیه اشاره دارد که علم مانند نفس جسمانیه‌الحدوث و روحانیه‌البقاء است؛
یعنی اعمال انسان تا سال‌ها اثر معنوی دارند. اگر فردی گناه کند، پرده‌ای بر ادراک او می‌افتد و دیگر علم به علم نخواهد داشت.
عبادت حقیقی، نه صرفاً در ظاهر، بلکه در ارتباط با حضور الهی معنا پیدا می‌کند. مرحوم علامه طباطبایی رضوان‌الله‌علیه می‌فرمودند که موحدین در هر عمل خود، تجلی الهی را مشاهده می‌کنند. حتی در ازدواج و فرزندآوری نیز هدف آنان تشبه به خالق است، نه صرفاً رفع نیازهای مادی.
نتیجه‌گیری:
سنخیت با خداوند، نیازمند تهذیب نفس، عبور از حجاب‌های معرفتی، و درک حقیقت امامت است. اهل‌بیت علیهم‌السلام به عالم کثرت بازمی‌گردند تا انسان‌ها را به شهود الهی و مقام تسلیم مطلق برسانند