مقدمه :
این گفتار بر مقام صدق، مقام حضور، تطابق ذهن با واقعیت، عرفان وجودی و سلوکی، و نقش اهل‌بیت علیهم‌السلام در هدایت بشر تمرکز دارد. همچنین به مفهوم اشتیاق الهی، خودشیءپنداری، اضطراب و افسردگی در فقدان حضور، و حقیقت فطرت انقیاد پرداخته می‌شود.
تمام عالم هستی در سیر تکاملی است که از مرتبه پائین به بالا سیر می‌کند اما انسان تنها موجودی است که می‌تواند از بالا به بالا رود. از صعود به صاعد برود. این همان مقام حضور یا مقام صدق است؛ یعنی رسیدن به حقیقتی که مطابق با واقع است.
آقا امام صادق صلوات‌الله‌علیه حقیقت این صدق را به ما نمایان کردند.
صدق یعنی عدم خطا در واقعیت؛ کسی که در ذهن یا حقیقت خطایی ندارد، صادق است.
حتی عرفان هم در دو مسیر وجودی و مسیر سلوکی تعریف می‌شود:
– عرفان سلوکی منزل به منزل است، همراه با مراقبه و ریاضت است. شدت و ضعف دارد.
– عرفان وجودی مبتنی بر درافکندگی است، مبتنی بر رهایی و انسان خدایی شدن است.
خداوند جان ما را می‌خواهد، حضور ما را می‌خواهد؛ هر چه ذهن انسان تطابق بیشتری با واقعیت داشته باشد، صادق‌تر خواهد بود. اگر محتوای ذهنی با واقعیت ارتباطی نداشته باشد، انسان دچار اضطراب و افسردگی خواهد شد.
حتی در دعاهای مأثوره، وقتی انسان می‌گوید: اللهُمَّ إنّی أسئَلُکَ، این نحوه تقاضا، نشان‌دهنده اشتیاق وجودی انسان به خداوند است. این منِ اشتیاقی، به معنای طلب حضور در خداوند و با خداوند است.
علت اصلی اشتیاق، خداوند است؛ خداوند مشتاق انسان است، و این اشتیاق، انسان را مشتاق خداوند می‌کند. کسی که اشتیاق به خداوند ندارد، در حقیقت حاضر نیست و از خود بیگانه است.
خودشیءپنداری موجب فراموشی حضور حقیقی می‌شود؛ این حالت، انسان را به سمت هویت‌های مصنوعی و جان‌های فرضی سوق می‌دهد. مرحوم ملاهادی سبزواری رضوان‌الله‌علیه اشاره دارند که همه پیامبران به واحدیت خداوند راه پیدا کردند اما فقط پیامبر صلوات‌الله‌علیه به احدیت خداوند دست یافت. کسی که احدیت را درک کند، دائماً در حضور است و اضطراب از او دور می‌شود.
فطرت انقیاد، راه بازگشت به حضور است؛ انسان باید خوف و امید خود را به صورت موحدانه تنظیم کند، و از طریق انقیاد به حق، به مقام صدق و حضور الهی برسد. آقا امام صادق صلوات‌الله‌علیه، حقیقت این صدق را به بشر نشان دادند.
نتیجه‌گیری:
مقام صدق، حضور در حقیقت الهی و تطابق ذهن با واقعیت، انسان را به درک اشتیاق الهی و رسیدن به عرفان وجودی سوق می‌دهد. تنها موحدین واقعی می‌توانند در این مسیر، از اضطراب و بی‌هویتی رهایی یابند.