مقدمه :
این گفتار بر تدبّر در قرآن، شناخت اسماء الهی ، تهذیب نفس ، و سنخیت با خداوند تمرکز دارد. همچنین جایگاه نبوت، رسالت، وحی، الهام، و عقل خالص در مسیر عرفان بررسی می‌شود.
وجه امتیاز انسان از سایر موجودات، قدرت تعلیم به اسماء الهی است. این اسماء، الفاظ نیستند بلکه مراتب عالم و نورهای معنوی غیبی هستند که بر سعادت و شقاوت تأثیر دارند.
پیامبر عرفانی، یا حقیقت محمدیه، واجد تمام اسماء الهی به‌جز یک اسم است که خداوند تنها برای خود خلق کرده است. طبق روایات، پیامبران همگی از این اسم اعظم بهره‌مندند و عالم تحت تدبیر آن‌ها قرار دارد. در این نگاه، اهل‌بیت واسطه فیض سعادت و شقاوت هستند.
ماه مبارک رمضان، فرصتی برای تهذیب نفس و دوری از شرک خفی است. در این مسیر، فرد باید از قضاوت ظاهری و باطنی دست بکشد تا سنخیت با خداوند محقق شود. این سنخیت، یک حضور دائمی در سکوت است، نه وابسته به ذوق یا قضاوت‌های شخصی.
در عرفان، سلاله نبیین به معنی عقل خالص است؛ اهل‌بیت، عصاره عقل تمامی پیامبران هستند. نبی کسی است که فرشته را در خواب مشاهده می‌کند، اما رسول ، فرشته را در بیداری می‌بیند. تفاوت وحی و الهام نیز در این است که الهام بدون فرشته و سماع صورت می‌گیرد.
در این مسیر، فرد باید از ادراک جزئیات عبور کند تا بتواند کلیات عرفانی را درک کند. ملاصدرا اشاره دارد که فلج شدن عقل عملی، مانع از ادراک کلیات می‌شود. در مقابل، عرفای بزرگ مانند مرحوم شیخ صدوق ، مرحوم میرداماد ، و مرحوم علامه طباطبایی رضوان‌الله‌علیهم همواره در مسیر علم الهی و تهذیب باطن قرار داشته‌اند.
نتیجه‌گیری:
سنخیت با خداوند، نه یک مقام، بلکه تأثیر بر زیبایی جهان است. این ارتباط، وابسته به حضور، تهذیب، و دوری از وابستگی‌های مادی است. به قول مرحوم سهروردی و شهید مطهری رضوان‌الله‌علیهما بزرگی در کسب مقام نیست، بلکه در بزرگواری و دیدن سنخ معشوق است.