مقدمه:
این گفتار بر مفهوم شب قدر، مهندسی زندگی، اندازه‌ی الهی، مباهله، فقر ذاتی انسان، و نسبت عقل و یقین در معرفت توحیدی تمرکز دارد. همچنین به نظام وجود، ارتباط انسان با حقیقت نبوت، مقام توحید افعالی و توحید صفاتی، و سیر تکامل انسان به مقام روح پرداخته می‌شود.
متن اصلی:
شب قدر، یک لحظه‌ی خاص در زمان نیست، بلکه حقیقتی دائمی در مسیر شناخت الهی است. امیرالمؤمنین صلوات‌الله‌علیه می‌فرمایند: *”کن مقدراً ولا تکن مقتراً”*.
مهندسی زندگی یعنی اندازه‌ی خود را بشناسیم؛ انسان باید بداند هر لحظه‌ی زندگی‌اش شب قدر است. هرکس درک اندازه‌ی خود را پیدا کند، مهندسی حیات را درک کرده است.
فقر ذاتی، پایه‌ی معرفت حقیقی است؛ مرحوم علامه طباطبایی رضوان‌الله‌علیه اشاره دارند که موحد کسی است که تنها خداوند را منشأ همه‌ی امور بداند، نه خود را. اگر کسی در لحظه‌ی دعا، هنوز به دانش و عبادات خود اعتماد کند و به رخ خداوند بکشد، این مذلت است، نه ذلت. مذلت از ذلت پست‌تر است.
مباهله، تنها یک اتفاق تاریخی نیست؛ هر انسانی که به فقر ذاتی خود پی برده باشد، هر لحظه می‌تواند مباهله کند. اهل‌بیت علیهم‌السلام، مباهله‌کنندگان حقیقی‌اند، چراکه خداوند از چشم آنان عالم را اداره می‌کند و از زبان آنان حقیقت را بیان می‌کند.
در مسیر تکامل، انسان می‌تواند از مرتبه‌ی طبیعت عبور کند و به مقام روح برسد. قرآن می‌فرماید: *”فروح و ریحان“*؛ یعنی انسان می‌تواند به مقام روح، مقام جبروتی برسد. شب قدر، شب نزول روح است، نه شب صعود آن؛ روح همواره حاضر است.
اطمینان حقیقی، پایه‌ی توحید است؛ مرحوم صدرالدین قونوی رضوان‌الله‌علیه اشاره دارند که کسی که گناه کند، صفتی از صفات الهی را انکار کرده است. ناامیدی از آینده، نوعی کفر اعتقادی است، زیرا یعنی فرد، یکی از اوصاف الهی را بی‌اعتبار کرده است.
توطین و حقیقت وطن، یعنی انسان جایی را که حالش در آن خوب است، به عنوان خانه‌ی خود بشناسد. شیخ بهایی رضوان‌الله‌علیه می‌فرماید که وطن، مصر و عراق و شام نیست، بلکه هر مکانی است که انسان در آن آرامش دارد. هر جایی که حالتان خوب باشد، آنجا خانه‌ی اخروی شماست.
شیعه، یعنی کسی که گسترش پیدا می‌کند و پراکنده می‌شود؛ امیرالمؤمنین صلوات‌الله‌علیه، شیعه‌ی حقیقی است. کسی که در وجود خود بسته باشد و رشد نداشته باشد، نه شیعه است، نه مسلمان، بلکه در حقیقت از مسیر هدایت دور افتاده است.
نتیجه‌گیری:
شب قدر، مهندسی حیات، درک فقر ذاتی، مفهوم مباهله، و رسیدن به مقام روحانی، مسیر ادراک حقیقت الهی و شناخت اندازه‌ی وجودی انسان را فراهم می‌کند. موحد کسی است که تنها خداوند را منشأ اثر بداند و از وهم و خیال عبور کند.